Տանը
Գրավոր ներկայացրու Արշակ Երկրորդի պատմական կերպարը:
Ծննդյան թվականն անհայտ է: Մոտ 368 թ.։ Արշակ Բ-ն հայ Արշակունիների արքայատոհմի կարևոր թագավորներից է (350–368 թթ.): Նա պայքարել է հայրենիքի
անկախության պահպանման համար: Արշակ Բ-ն հաջորդել է հորը՝ Տիրանին, ում գերել և կուրացնել էր տվել Պարսից արքա Շապուհ II-ը: Արշակ Բ-ի թագավորության առաջին տասնամյակում Հայաստանն ապրել է խաղաղությամբ, բարգավաճել և հզորացել է: Կաթողիկոսական աթոռը վերադարձվել է Գրիգոր Լուսավորչի տոհմին:
359 թ-ին վերսկսվել է պատերազմը Պարսկաստանի և Հռոմի միջև: Հայաստանի սահմանները վտանգվել են պարսից կողմից, ուստի Արշակ Բ-ն ընդունել է Հռոմի հետ դաշնակցելու առաջարկությունը: Նա արշավանք է սկսել` Հայոց Միջագետքը պարսիկներից ազատագրելու և կայսր Հուլիանոսի բանակին միանալու համար: Սակայն զոհված Հուլիանոսին հաջորդած Հովիանոսը, դավաճանելով Արշակին, 363 թ-ին դաշնագիր է կնքել Շապուհի հետ և, չնայած կռվելու բավարար ուժեր ուներ, ընդունել է նրա առաջարկած ծանր ու ստորացուցիչ պայմանները: Համաձայն դաշնագրի, որը հռոմեացի պատմիչ և այդ պատերազմի մասնակից Ամմիանոս Մարկելլինոսն անվանել է «ամոթալի», Հռոմը Պարսկաստանին է զիջել Արվաստանը, Աղձնիքը, Մոկքը, Կորդուքը, Ծավդեքը, Ռեիմենեն, Շապուհի հետ գործարք կնքել՝ ի հաշիվ հայկական տարածքների:
Ձերբազատվելով Հռոմից՝ Շապուհ II-ն արշավել է Հայաստան: Քառամյա պատերազմի (364–368 թթ.) ընթացքում Արշակ Բ-ն անհավասար պայքարում պահպանել է Մեծ Հայքի սահմանները: Շապուհը հարկադրված դադարեցրել է հարձակումներն ու դիմել նենգ միջոցների. Արշակ Բ-ի դեմ նախ հրահրել է Մերուժան Արծրունուն և Վահան Մամիկոնյանին, ապա, հաշտություն կնքելու պատրվակով, մայրաքաղաք Տիզբոն է հրավիրել նրան: Հայոց թագավորին և սպարապետ Վասակ Մամիկոնյանին (Վահան Մամիկոնյանի եղբայրը) բանտարկել են Խուժիստան նահանգի Անհուշ բերդում: Շապուհի հրամանով Արշակին կուրացրել և տանջամահ են արել, իսկ Վասակին՝ մորթազերծ:
Արշակավան քաղաքի մասին պատմիր որպես ականատես:
Արշակավանը Հայաստանի նոր մայրաքաղաքն էր, այն խոշոր ու բազմամարդ քաղաք էր։ Արշակ Բ–ի արքայական հատուկ հրովարտակով Արշակավանում բնակվում էին տերերի ձեռքից փախած «ծառաները», և առհասարակ բոլոր նրանք, ովքեր ենթակա էին հետապնդման ու հալածանքի։ Այստեղ հիմնականում բնակվում են հանցագործները, փախստականները, պարտապանները և այլն։ Թագավորի այդ քաղաքականությունից դժգոհ նախարարները, եկեղեցու անվերապահ համաձայնությամբ, խռովություն բարձրացրեցին և իրենց միացյալ զորքերով հարձակվեցին Արշակավանի վրա` կոտորեցին նրա բնակիչներին և քաղաքը ամբողջովին ավիրեցին։ Մանկահասակ երեխաներին նրանք խղճացին, սակայն Արշակավանում սպանվեց 20 հազար մարդ, նույնքան ընտանիք։ Դրանով հիմնահատակ ավերվեց այդ նոր մայրաքաղաքը և այլևս չվերականգնվեց։ Արշակավանն այսպիսով, ունեցավ է 5 — 6 տարվա կյանք։ Նրա ավերման գործում եկեղեցուց բացի, խառն էր նաև սասանյան Պարսկաստանը։
Գրավոր պատմիր Աշտիշատի եկեղեցական ժողովի մասին, ներկայացրու քո տեսակետը ընդունված կանոնների վերաբերյալ:
Կաթողիկոս Ներսես Ա Մեծի և Արշակ Բ-ի նախաձեռնությամբ Տարոն գավառի Աշտիշատ գյուղում 356 թ-ին գումարվել է հայկական եկեղեցական առաջին կանոնադիր ժողովը, ընդունվել են նաև հեթանոսական սովորույթների դեմ կանոններ. արգելվել են մերձավոր ազգականների ամուսնությունը, բազմակնությունը և այլն:
Ըստ իմ տեսակետի, այդ կանոնները շատ ճիշտ էին, քանի որ քրիստոնյան չպետք է ունենա մի քանի կին և չպետք է լինեն ազգակցական ամուսնւթյուններ, քանի որ քույր, եղբայր հարաբերությունները չպետք է ապականվեն։
Ալեն Թորոսյանի բլոգ 